Europese industrie op een kruispunt: vraagcreatie als sleutel voor een duurzame toekomst
De verduurzaming van de Europese industrie staat op een keerpunt. Reden voor 77 brancheorganisaties en ondernemingen een brandbrief aan de Europese Commissie te sturen om een belangrijke stimulerende rol te gaan spelen in het verduurzamingsproces in de industrie.
Hoewel er de afgelopen decennia significante vooruitgang is geboekt in hernieuwbare energie, energie-efficiëntie en schonere technologieën, hapert de vooruitgang door teruglopende investeringen en het failliet gaan van bedrijven. Dit brengt de noodzakelijke energietransitie in gevaar, vooral met de deadline van 2040 in zicht, wanneer de emissierechten volledig uitgeput zullen zijn en de industrie naar nul uitstoot moet bewegen. De tijd dringt, en de nieuwe Europese Commissie speelt een cruciale rol in het versnellen van deze transformatie.
Een van de grootste obstakels is het gebrek aan vraag naar schonere industriële producten, ondanks dat bedrijven deze kunnen en willen produceren. Zonder actieve vraagcreatie dreigt een industriële exodus: productie en innovatie zullen zich verplaatsen naar andere delen van de wereld, met verlies van banen, kennis en autonomie als gevolg. Vraagcreatie, ofwel het stimuleren van markten voor duurzamere producten, wordt gezien als de sleutel tot het herstel van investeringen en de stabilisering van de Europese industriële sector.
Vraagcreatie als oplossing
De industrie heeft behoefte aan een gelijk speelveld en marktperspectief. Vraagcreatie kan dit realiseren door verplichtingen in te voeren aan het einde van de waardeketen. Een bewezen voorbeeld hiervan is benzine (E10), waarbij leveranciers verplicht zijn om duurzame brandstoffen op te nemen in hun aanbod. Dit heeft geleid tot aanzienlijke investeringen in biobrandstoffen. Een vergelijkbare aanpak voor industriële producten, zoals staal, kunststoffen en bouwmaterialen, kan de broodnodige vraag genereren.
Zonder vraagcreatie blijven investeringen in duurzame technologie onaantrekkelijk, omdat deze vaak leiden tot hogere kosten en verkoopprijzen, waardoor Europese producenten zichzelf uit de markt prijzen. Het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), dat CO2-kosten voor importeurs regelt, biedt enige verlichting maar is niet toereikend. Het beschermt niet tegen concurrentie van buiten de EU en laat halffabricaten en eindproducten vaak buiten beschouwing. Hierdoor blijft de Europese industrie kwetsbaar.
Autonomie en concurrentiekracht
Europa moet een balans vinden tussen betaalbare productie en het behouden van autonomie in de industrie. De afhankelijkheid van externe productie brengt risico’s met zich mee, zoals recente tekorten aan aardgas, halfgeleiders en andere essentiële producten aantonen. Tegelijkertijd is het onrealistisch om alle externe producten te weren. Een strategische combinatie van vraagcreatie en vereisten voor Europese content kan duurzame productie stimuleren zonder de markt volledig af te schermen.
Dringend actie vereist
Met nog slechts 15 jaar te gaan voordat de emissierechten opraken, is snel handelen cruciaal. Vraagcreatie biedt de mogelijkheid om nieuwe waardeketens te ontwikkelen, investeerders vertrouwen te geven en de transitie naar een duurzame industrie te versnellen. Dit vereist samenwerking tussen industrie, overheid en maatschappelijke organisaties.
De oproep aan de Europese Commissie is duidelijk: zet vraagcreatie bovenaan de agenda. Door gezamenlijke inspanningen kunnen we niet alleen de Europese industrie concurrerend houden, maar ook een leidende rol spelen in de mondiale energietransitie. De toekomst van de Europese industrie hangt af van daadkrachtig beleid dat duurzaamheid en economische groei hand in hand laat gaan.