Het CBS heeft afzetprijzen ontwikkeling in de industrie over de maand oktober gepubliceerd. Voor de vierde maand op rij is er sprake van een afvlakking van de prijsstijging. Was er in september nog sprake van een stijging met meer dan 23 procent vergeleken met een jaar eerder, in oktober was de stijging afgenomen tot 20,9 procent. Boosdoeners voor de nog immer sterk stijgende afzetprijzen blijven de energieprijzen, de grondstofprijzen en de transportkosten. Uit de grafiek is duidelijk af te lezen dat vanaf juli 2021 de afzetprijzen explosief gestegen zijn. In eerste instantie werd deze snelle stijging veroorzaakt door het snelle aantrekken van de economie na de covid-pandemie. De oorlog in Oekraïne deed daar nog eens een schepje bovenop. 

Een industriële samenwerkingsovereenkomst (ICA) moet ervoor gaan zorgen dat de betrokkenheid van de Nederlandse industrie – ook bij de ontwikkeling van hoogtechnologische toepassingen – in de toekomst gegarandeerd wordt bij de bouw van maritiem defensiemateriaal. Hiertoe werd opgeroepen door de SGP, die op 22 november jl. een motie indiende.  De motie werd door een brede Kamermeerderheid gesteund.

Het CBS heeft de gegevens met betrekking tot de omzet van goederen en diensten die vanuit Nederland worden geëxporteerd bekendgemaakt. In totaal werd er in 2021 voor 798 miljard euro geëxporteerd. Wanneer hier de inkoopkosten vanaf worden getrokken dan blijft er een positief saldo over van 279 miljard euro. Dit is een stijging van bijna 11 procent ten opzichte van 2020 en 3% ten opzichte van 2019. De stijging vergeleken met 2020 valt hoger uit vanwege de Covid-pandemie. De industrie was met een resultaat van 105 miljard euro de bedrijfstak die de grootste bijdrage leverde aan het resultaat over 2021. Dit is een stijging van meer dan 11% vergeleken met 2020.

Economisch instituut Ifo in München heeft gegevens gepubliceerd waaruit blijkt dat de angst voor een diepe recessie in Duitsland is afgenomen. De grote financiële ondersteuning van de Duitse regering aan zowel bedrijven als huishoudens lijkt daarmee zijn vruchten af te werpen. De Bundesbank houdt nog wel rekening met een krimp van de economie, maar die zal niet veel groter uitvallen dan een schamele 0,2% in 2023. De belangrijkste indicator in Duitsland, de Ifo-index, steeg van 84,5 naar 86,3 in november. Al met al goed nieuws voor de Nederlandse industrie in de wetenschap dat Duitsland de belangrijkste handelspartner is voor de industrie.

Het CBS heeft de omzetcijfers over het derde kwartaal in de industrie gepubliceerd. Uit de cijfers blijkt dat de omzet in de industrie in het derde kwartaal met 22 procent is toegenomen in vergelijking met het derde kwartaal in 2021. De toename werd voornamelijk gerealiseerd door hogere prijzen. Ondanks deze omzetgroei zijn ondernemers in de industrie overwegend pessimistisch over de vooruitzichten in het vierde kwartaal. Wanneer we kijken naar de verwachtingen met betrekking tot de ontwikkeling van de omzet in het vierde kwartaal dan zien we dat ondernemers minder positief gestemd zijn. Zo’n 10 procent van de ondernemers verwacht dat de omzet in het vierde kwartaal zal toenemen. Wanneer we dat vergelijken met de dezelfde periode een jaar eerder dan zien we een afname van 14 procent. 

De Brabantse zinksmelterij Nyrstar heeft besloten om na een periode van twee maanden waarin het bedrijf stil lag, de productie weer op te starten. Het betreft een herstart op beperkte basis die nu mogelijk is als gevolg van de dalende energieprijzen. Het is onduidelijk of de fabriek de komende tijd gedeeltelijk of zelfs weer helemaal in gebruik wordt genomen, dit hangt af van de marktomstandigheden. Voordat de fabriek op 1 september werd stilgelegd, was de productie al verminderd als gevolg van de energieprijzen. Het bedrijf is één van de grootste stroomverbruikers van Nederland met een verbruik van ongeveer 1% van het totale Nederlandse energieverbruik.

MKB-Nederland en VNO-NCW hebben in overleg met diverse ondernemersorganisaties, waaronder Metaalunie, een position paper opgesteld voor de Tweede Kamer in reactie op de TEK-regeling (Tegemoetkoming Energie Kosten). Deze regeling is opgesteld om energie-intensieve bedrijven tegemoet te komen vanwege de uitzonderlijk hoge energieprijzen. De regering heeft hiervoor 3,1 miljard euro ter beschikking gesteld waar ondernemers onder voorwaarde gebruik van kunnen maken. De werkgeversorganisaties MKB-Nederland en VNO-NCW hebben moeite met de voorwaarden waaronder bedrijven gebruik kunnen maken van de regeling. De Nederlandse regeling is strenger dan het Europese steunkader toestaat en door omringende landen wordt toegepast. Maar misschien nog wel belangrijker is het feit dat de TEK-regeling de doelgroep niet bereikt.

In de maand september is de productie in de industrie gegroeid met 4,6% ten opzichte van een jaar eerder. Daarmee komt de groei voor de vierde maand op rij rond de 5% uit. Er lijkt daarmee een stabilisering te zijn na een zeer sterke groei in de periode van april 2021 tot en met mei 2022. In de helft van de bedrijfsklassen in de industrie was er in september sprake van groei. De metaalproductenklasse vertoonde een kleine achteruitgang van 0,5% ten opzichte van de productie in het jaar ervoor toen de groei nog uitkwam op 10,6%. 

Het CBS heeft de gegevens gepubliceerd met betrekking tot de afzetprijzen in de industrie over de maand september. Voor de totale industrie kwam de stijging uit op bijna 23% en is daarmee iets afgevlakt ten opzichte van de maand augustus (25,1%). Wanneer we kijken naar de metaalproductensector dan zien we een stijging van 15,9%. De enorme stijging van de afzetprijzen in de industrie begon vorig jaar juli en is sindsdien op een zeer hoog niveau. Oorzaak hiervan is het snelle herstel van de economie na de covidcrisis en werd nog eens versterkt door het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. 

Staalfabrikant ArcelorMittal gaat samen met mijnbouwbedrijf BHP, Mitsubishi Heavy Industries Engineering en Mitsubishi Development Pty de haalbaarheid testen van carbon capture utilisation and storage (CCUS). De onderneming wil met deze nieuwe technologie gaan proefdraaien in hun fabriek in Gent en een fabriek in de Verenigde Staten. De bedoeling is dat een speciale fabriek dagelijks 300 kilo CO₂ gaat afvangen dat uiteindelijk als grondstof gaat dienen bij de productie van ethanol. De plannen komen voort uit de milieu-ambitie van ArcelorMittal om in 2030 30% minder CO₂ uit te stoten in de Verenigde Staten en in Europa zelfs 35% minder CO₂ uit te stoten. 

Nadat Aldel eerder deze week al uitstel van betaling aanvroeg, is donderdag 27 oktober Aluminiumfabriek Aldel failliet verklaard. De onderneming ondervond al langere tijd erg veel hinder van de sterk gestegen energieprijzen. Om het onheil te voorkomen had de onderneming in september de productie al stilgelegd. Een kleine groep werknemers zorgde ervoor dat de fabriek op een zeer laag pitje bleef draaien zodat, in het geval de situatie zou verbeteren, de productie snel weer kon worden opgestart. Bij Aldel waren ruim 180 medewerkers actief. Het is de derde keer in 10 jaar tijd dat de aluminiumproducent failliet is verklaard. 

Het CBS heeft de gegevens met betrekking tot het vertrouwen onder de ondernemers in de industrie in de maand oktober gepubliceerd. Over de gehele linie was er sprake van een kleine teruggang van 2,6 naar 2,5. Hiermee is een einde gekomen aan de sterke daling in de afgelopen maanden. In de helft van de sectoren was er sprake van een daling maar de ondernemers in de metaalsector waren met een score van 2,5 nog altijd positief. De score voor de totale industrie is overigens nog steeds boven het langjarige gemiddelde van 1,1. 

Het aantal banen in de technologische industrie is in de laatste 5 jaar gestegen naar bijna 1,5 en er staan per 1.000 medewerkers zo’n 50 vacatures open. Om aan de vraag naar nieuwe medewerkers te voldoen en ondernemingen toekomst gereed te maken heeft FME onderzoek laten uitvoeren over welke skills nieuwe medewerkers moeten beschikken om de openstaande vacatures te kunnen vervullen. Verrassend genoeg blijken in de top 10 van grootste tekorten om de vacatures te kunnen vervullen, 4 zogenaamde soft skills bovenaan te staan. Het gaat daarbij om samenwerking en collegialiteit, aanpassingsvermogen, kwaliteitsgerichtheid en veiligheidsbewustzijn. Pas daarna komen harde skills als metaalbewerking, kennis van projectmethodieken en data-analyse.

De economische barometer van Metaalunie over het derde kwartaal van dit jaar maakt duidelijk dat de groei in de metaal tot stilstand gekomen is. Bij de vorige meting was er ondanks stijgende inkoopprijzen en de krapte op de arbeidsmarkt nog altijd sprake van een positief sentiment. Ondernemers geven in het derde kwartaal aan dat het steeds moelijker is om de gestegen inkoopprijzen door te berekenen, maar ook dat de binnenlandse en buitenlandse orderposities teruglopen. Als gevolg hiervan zijn er steeds meer ondernemingen waar de resultaten in de rode cijfers terechtkomen. Vooral las- en constructiebedrijven ondervinden hier problemen mee. Ondanks deze negatieve ontwikkelingen is er nog steeds sprake van krapte op de arbeidsmarkt. 

De Amerikaanse start-up Electra heeft $85 miljoen opgehaald voor het door ontwikkelen en opschalen van een productieproces waarbij op klimaat neutrale wijze ijzer geproduceerd wordt. Bij de productietechniek die Electra toepast wordt ijzererts geraffineerd tot zuiver ijzer bij een temperatuur van slecht 60 graden Celsius. Op dit moment is dat bij de traditionele ijzerproductiemethodes meestal zo’n 1.600 graden Celsius. De staal- en ijzerindustrie behoort tot de meest vervuilende in de wereld. Op jaarbasis produceert de industrie 2,6 gigaton CO₂ hetgeen gelijk staat aan 7 procent van het wereldwijde energiesysteem. Ter vergelijking: als de staalindustrie een land zou zijn dan zijn alleen China en de Verenigde Staten vervuilender. De productiewijze van Electra kan een belangrijke bijdrage gaan leveren hier een einde aan te maken.

Het CBS heeft de productiecijfers in de industrie over de maand augustus bekendgemaakt en ook in de maand augustus was er weer sprake van groei. De groei is de laatste drie maanden niet meer zo uitbundig als in de maanden daarvoor maar met een stijging van zo’n 6 procent is er nog steeds sprake van een behoorlijke toename. De groei in de metaalproductensector was echter bescheiden met 0.8%. Het CBS geeft in haar publicatie niet aan waarom de toename in de metaalproductensector beduidend lager is dan in de totale industrie. Het ligt echter voor de hand dat de sector nog steeds veel last heeft van de oorlog in Oekraïne, de hoge grondstofprijzen en het tekort aan personeel.

De Tegemoetkoming Energiekostenregeling (TEK) is volgens Metaalunie een eerste stap op weg naar een degelijke ondersteuning van energie-intensieve mkb-bedrijven. De brancheorganisatie zet echter wel vraagtekens bij het tijdpad en de details van de uitwerking van de regeling. De compensatie bestaat uit een deel van de kostenstijging als gevolg van de sterk gestegen energiekosten en geldt voor de rest van dit jaar en 2023. De regeling behelst ondersteuning ter grootte van een nader te bepalen percentage van de gestegen energiekosten tot een maximumbedrag. Kleinere kantoren en zzp’ers kunnen gebruik maken van de zogenoemde kleinverbruikersregeling. 

De Nederlandse startup RIFT krijgt een financiële impuls van Bill Gates om een uniek proces waarmee energie opgewekt kan worden, verder te ontwikkelen en op te schalen. RIFT (Renewable Iron Fuel Technology) is een jonge onderneming uit Eindhoven die voortkomt uit een studentenproject van de TU Eindhoven. De onderneming produceert op duurzame wijze energie uit ijzerpoeder door dit afvalproduct uit de staalindustrie te verbranden. Het grote voordeel van deze wijze van energieproductie is dat er geen CO₂ bij vrijkomt. Bij het verbrandingsproces komt er roest vrij dat met behulp van waterstof weer tot nieuw staal omgezet kan worden. Wanneer voor dit proces groene waterstof voor het proces wordt gebruikt, dan wordt er in theorie een emissie-arme en circulaire energiebron gecreëerd.  

Koninklijke Metaalunie is blij dat na veel aandringen de Subsidieregeling Praktijkleren (SPL) met een jaar verlengd wordt. Volgens Jos Kleiboer, directeur Beleid van Metaalunie, is het een stimulans voor werkgevers om praktijk- en leerplaatsen aan te bieden. De SPL zorgt ervoor dat leerlingen, studenten of werknemers die een (beroeps)opleiding volgen zich beter kunnen voorbereiden op de arbeidsmarkt waardoor werkgevers over goed opgeleid personeel kunnen beschikken. De meeste mbo-opleidingen (ook BBL) duren echter minstens 2, maar meestal 3 jaar. Zowel werkgevers als de ongeveer 30.000 bbl studenten worden de dupe van deze situatie. 

Het CBS heeft de cijfers gepubliceerd met betrekking tot de prijsstijgingen in de industrie over de maand augustus. Voor de gehele industrie kwam de stijging op bijna 25% uit.  De stijging is weliswaar enorm groot maar vergeleken met de maand ervoor is de stijging kleiner. De toegenomen kosten voor energie, grondstoffen en transport liggen ten grondslag aan de grote prijsstijging. Vooral de sterk gestegen prijs van een vat ruwe olie heeft een effect op de stijging van de afzetprijzen. De prijzen in de metaalsector stegen in de afgelopen maand met 17,2%. Het effect van de hoge energieprijzen is in de energievragende metaalsector van grote invloed. Ook heeft de sector nog steeds last van de oorlog in Oekraïne.