Donkere wolken voor MKB metaal volgens economische barometer

Onzekerheid over de Europese schuldencrisis lijkt zijn uitwerking ook op het mkb-metaal niet te missen. De uitkomsten van de nieuwste Economische Barometer van de Koninklijke Metaalunie zijn voor het eerst sinds 2009 slechter dan het kwartaal ervoor. Daarmee is een einde gekomen aan een positieve trend. Ook het toekomstbeeld is somberder. Voor de buitenlandse afzet verwacht de sector nog een kleine groei terwijl voor de binnenlandse markt per saldo ten opzichte van het 3e kwartaal een krimp wordt verwacht. 

>  Resultaten Economische Barometer 3e kwartaal 2011

Dat de verwachtingen slechter zijn dan de reële cijfers, blijkt uit het feit dat de winstgevendheid van veel bedrijven redelijk op peil is gebleven. Ook hiervan wordt verwacht dat dit het volgende kwartaal slechter zal zijn. Er zijn ook positieve geluiden. Eén op de drie ondernemers heeft vacatures openstaan. Ook het aantal bedrijven dat meer mensen in dienst heeft groeit nog, al gaat die groei minder hard.

De Economische Barometer maakt duidelijk dat alle sectoren een stap terug doen ten opzichte van het vorige kwartaal. Echter, vooral veel bouwgerelateerde bedrijven zijn in zwaar weer terecht gekomen. Opvallend is verder dat de sectoren machinebouw en metaalwaren beduidend minder goed presteren dan een kwartaal geleden.

Stabilisatie binnenlandse orders
Na zes kwartalen groei van de binnenlandse orderpositie is deze vrij abrupt tot stilstand gekomen. Het aantal ondernemers met een verbeterde binnenlandse orderpositie is afgenomen van de helft naar een ruim kwart. Daar tegenover staat een afname van de orderpositie bij één op de drie ondernemers. Opvallend is dat relatief veel oppervlaktebehandelaars een beter kwartaal achter de rug hebben. De binnenlandse orderpositie wordt, na drie kwartalen een stabiel positieve waardering, nu neutraal gewaardeerd.

Terwijl 20% van de ondernemers een beter 4e kwartaal verwacht, verwacht 30% een slechter 4e kwartaal. Eerder dit jaar was al duidelijk dat de verwachtingen minder positief waren, deze trend zet zich nu voort. De verwachtingen van de landbouwmechanisatie bedrijven over het 4e kwartaal zijn positiever dan gemiddeld. Bedrijven die juist iets somberder zijn over het 4e kwartaal zijn actief in de bouw, machinebouw- en metaalwarenindustrie.

Export blijft groeien
Net als het vorige kwartaal is de beoordeling van de buitenlandse orderpositie over de hele linie beter dan de binnenlandse. Het aantal bedrijven dat exporteert is al lange tijd constant en ook het aandeel van de export in de totale omzet is al jaren stabiel. De meeste exporterende bedrijven zijn te vinden onder de machinebouwers en de metaalwarenbedrijven.
• 13% van de bedrijven exporteert tot 10% van de omzet
• 32% van de bedrijven exporteert gemiddeld bijna 40% van de omzet

Een derde deel van de ondernemers die exporteert geeft aan in het 2e kwartaal een betere orderpositie te hebben gehad dan in de vorige periode. Een kwartaal geleden was dit nog de helft van de ondernemers. Dit geldt ook voor het aandeel ondernemers dat hun buitenlandse orderpositie als positief waardeert. Over de exportverwachtingen voor het 4e kwartaal zijn de ondernemers aanzienlijk positiever dan die voor het binnenland, maar minder positief dan een kwartaal geleden. Per saldo geeft 9% van de ondernemers aan een beter kwartaal te verwachten ten opzichte van 28% drie maanden eerder.

Toename werkgelegenheid zet door
Op dit moment geeft ruim 20% van de ondernemers aan meer personeel in dienst te hebben dan een kwartaal eerder, ruim 10% geeft aan minder mensen in dienst te hebben. Bij de oppervlaktebehandelaars is het aantal bedrijven dat meer mensen in dienst heeft, sterker toegenomen dan gemiddeld in de sector. Net als in 2008 lijken de bedrijven eerst hun flexibele schil te gebruiken om fluctuatie in de omzet op te vangen. Gemiddeld hebben de bedrijven bijna 1,5 fte ingeleend. Dit is ongeveer 7% van het personeelsbestand, minder dan het afgelopen jaar.

Aantal vacatures blijft nagenoeg gelijk
Het aantal bedrijven met een vacature ligt met 32% iets onder het niveau van het 1e haljaar. Gemiddeld hebben deze bedrijven 1,6 vacatures openstaan. Opvallend is het relatief groot aantal vacatures bij de bouw gerelateerde bedrijven. Onder de las- en constructiebedrijven, de verspanende bedrijven en de oppervlaktebehandelaars zijn vier op de tien bedrijven op zoek naar nieuw personeel.

Bedrijfsresultaten positief beoordeeld
Het bedrijfsresultaat wordt door 41% als positief gewaardeerd. Dit zijn er iets minder dan het vorige kwartaal. Het aantal ondernemers dat het bedrijfsresultaat als negatief beoordeelt is toegenomen van 11% naar 16%. Op de vraag of het bedrijfsresultaat ten opzichte van het 2e kwartaal is veranderd, geeft 22% aan dat dit is verbeterd en 28% dat dit is verslechterd. Sectoren die een bovenmatige afname van het bedrijfsresultaat waarnemen zijn de las- en constructiebedrijven. Ook de machinebouwers beantwoorden deze vraag negatiever dan gemiddeld in het mkb-metaal.

Het te verwachten bedrijfsresultaat voor het volgende kwartaal is per saldo negatief. Na zes kwartalen telkens een beter bedrijfsresultaat te verwachten, is dat nu omgeslagen naar een per saldo minder bedrijfsresultaat. Van de bedrijven verwacht 20% een beter bedrijfsresultaat tegen 24% een slechter. Opvallende positieve uitschieters zijn de landbouwmechanisatiebedrijven. Negatieve uitschieters zijn de bouw gerelateerde- en metaalwaren bedrijven.

Winstgevendheid blijft op peil
Het aantal bedrijven dat winst maakt is ten opzichte van het vorige kwartaal nauwelijks veranderd. Gemiddeld maakt ruim 60% van de bedrijven winst, draait ca. 25% quitte en maakt ongeveer 15% van de bedrijven verlies. Het aantal bedrijven dat winst maakt is in de verspanende sector het hoogst.

Investeren onzeker
Het aantal bedrijven dat aangeeft meer te zullen gaan investeren in machines is in het 3e kwartaal toegenomen ten opzichte van het 2e kwartaal. Daar staat echter tegenover dat er ook meer ondernemers zijn die denken minder te zullen gaan investeren. Per saldo een afname van -13 naar -18%. Bijna de helft van de bedrijven geeft aan net zoveel te zullen gaan investeren als in de afgelopen periode.

Bron: Metaalunie