Met welk beleid wil Trump Amerikaanse staalarbeiders terugbetalen?
Donald Trump heeft de Amerikaanse presidentsverkiezingen gewonnen. En dat heeft hij niet in de minste plaats te danken aan een aantal swing-states die traditioneel tot de Amerikaanse Rust Belt worden gerekend. Kiezers uit staten waar kolen en staal ooit voor grote welvaart hadden gezorgd, maar vandaag de dag te maken hebben met economisch verval, bleken uiteindelijk toch gevoelig voor Trumps economische belofte. Zoals het terugbrengen van de staalindustrie naar steden als Pittsburgh. Reikhalzend en met stijgende verbazing keek de wereldpers afgelopen nacht naar de binnendruppelende resultaten. Een voor een kleurden deze voormalige Democratische staten rood. Kiezers uit Michigan, Iowa, Wisconsin en met name Pennsylvania en Ohio zorgden voor de kritische massa die Trump nodig had om zijn overwinning over de streep te trekken. Welk economisch beleid zal Trump gaan voeren om deze gedesillusioneerde arbeiders proberen terug te betalen voor hun steun?
Protectionisme door importheffingen
Er is veel onzekerheid over Trumps plannen. De aankomend president wordt vaak verweten geen goed doortimmerd economisch plan te hebben, en zijn uitspraken zijn niet altijd even duidelijk en consequent geweest. Wel heeft Trump gedurende zijn campagne meermalen aangegeven dat hij de Amerikaanse industrie wil beschermen door hoge importheffingen in te voeren. Met name China en Mexico lijken in Trumps boekje de grote boemannen. Een algehele importheffing op Chinese producten van maar liefst 45%, en van 35% op Mexicaanse is in verschillende toespraken van de miljardair aan de orde gekomen. Kenmerk van een zeer protectionistische koers, die volgens onafhankelijke analisten – zoals het Peterson Institute for Internation Economics – de Amerikaanse economie veel schade zou berokkenen en zelfs in recessie kan laten schieten. Een analyse die Trump overigens niets kan schelen. Volgens hem zijn het de gesubsidieerde staalexporten van China die de Amerikaanse metaalarbeiders hun baan hebben gekost en dragen draconische tegenmaatregelen bij tot een oplossing.
Handelsverdragen onder druk
Een tweede punt waar Trump denkt economisch mee te kunnen scoren is het opschorten van bestaande handelsverdragen – zoals NAFTA – en onderhandelingen over nieuwe zoals TTP. Ook hier lijken vooral China en Mexico de zwarte piet toegespeeld te krijgen. Trump wil als eerste het Noord Amerikaanse vrijhandelsverdrag NAFTA waarin ook Mexico in participeert herzien. Óf betere voorwaarden voor de VS, óf we stappen er uit, is de boodschap. Onderhandelingen over TTP, een transpacifisch verdrag dat nog niet is getekend, worden meteen gestaakt. Volgens de Republikein zal China, dat niet mee onderhandelt, ongetwijfeld een achterdeurtje vinden om zich op een later moment bij het verdrag aan te sluiten, en dat moet voorkomen worden. En Trump wil ook een stokje steken voor een volledig lidmaatschap van China binnen de Wereldhandelsorganisatie (WTO). De Chinezen noemden Trump alleen om deze reden al een ‘irrationele kandidaat‘ en waarschuwden voor grote gevolgen voor de handel tussen de twee landen en de wereldeconomie in het algemeen.
Toekomst ongewis
De financiële markten reageren grotendeels in mineur op de Amerikaanse verkiezingsuitslag, alhoewel de metaalprijzen er nog het minst last van lijken te hebben. De meeste analisten hopen dat dit een korte-termijn effect is, maar zijn daarvan niet zeker. Pas in januari volgend jaar – als Donald Trump geïnstalleerd wordt als 45e president van de VS – zal zich uitwijzen in hoeverre hij zijn economische oorlogsretoriek waar wil maken. En of hij daarmee de economische voorspoed terug kan laten keren naar de Amerikaanse Rust Belt zal pas nog later blijken.
To be continued…
foto: Andrew Bardwell