Meer banen uit de industrie naar het buitenland

Er zijn in de afgelopen twee jaar meer banen naar het buitenland verdwenen dan in de jaren ervoor. En het gros daarvan betreft banen in de industrie. Van de 30.000 banen die in Nederland verloren gingen door offshoring tussen 2014 en 2016, betrof het 18.000 industriële banen. Dat blijkt uit de gisteren gepubliceerde Internationaliseringsmonitor van het CBS. Toch is er ook een kleine tegentrend. In de industrie haalde bijna 2 procent van de bedrijven activiteiten terug naar Nederland. In de overige sectoren was dit met 0,7 procent een stukje lager. En volgens sommige analisten ligt er dankzij digitalisering en robotisering een kans dat er meer bedrijven in de metaal activiteiten terug zullen halen

Vooral hoofdactiviteiten uit industrie verplaatst
In totaal verplaatsten meer dan 500 bedrijven in Nederland activiteiten naar het buitenland gedurende de periode 2014-2016. Ongeveer 43 procent van deze bedrijven besteedde (een deel van) hun hoofdactiviteit uit (productie of dienstverlening) en ongeveer 71 procent een ondersteunende activiteit. Deze percentages zijn vergelijkbaar met de percentages in 2009-2011. Bijna 40 procent van de bedrijven verplaatste beide type activiteiten. In de industrie is het beeld omgekeerd en lag de nadruk juist meer op het offshoren van de hoofdactiviteit.

tekst gaat verder onder de grafiek

Komen er ook banen weer terug?
Het verlies van banen en economische activiteit leidt bij de politiek tot zorgen. Het thema stond bij de afgelopen verkiezingen hoog op de agenda. Er bestaat een wens – of in elk geval de hoop – dat bedrijven een deel van het werk weer terug naar Nederland halen. Iets dat op kleine schaal ook wel gebeurt. In de industrie haalde 2 procent van de bedrijven activiteiten terug naar Nederland. Als belangrijkste motieven om activiteiten terug te halen noemden bedrijven onvoldoende kwaliteit van de geleverde producten/diensten op locatie en hogere kosten van het offshoren dan verwacht. Maar desondanks was het aantal banen dat naar het buitenland verdween een veelvoud van het aantal banen dat in Nederland ontstond door reshoring.

Kentering in de metaal door robotisering en digitalisering?
Het CBS rapporteert cijfers die gaan over de industrie in de volle breedte. Zijn er ook cijfers die specifiek gaan over de metaal? Ja. Eerder dit jaar bracht zorgverzekeraar Achmea – met veel collectief verzekerden in de metaal en metalektro  – het rapport Buitengewoon Metaal naar buiten. Hierin valt te lezen dat er in de metaal meer wordt gereshored en dat door robotisering en digitalisering dat verder toe zal nemen:

“..waar vroeger offshoring een oplossing was om kosten te drukken, maakt de technologie het mogelijk om te reshoren. Dat zien we op brede schaal gebeuren. Van de bedrijven die hun productie hebben uitbesteed naar lagelonenlanden heeft zo’n 14 procent de productie teruggehaald in de afgelopen jaren. Ongeveer 5 procent overweegt dit nog te gaan doen..”

Deze visie wordt door de Metaalunie onderschreven. Volgens een rapport van de Kamer van Koophandel over reshoring uit 2016 – waar de branche-organisatie aan meeschreef – kunnen innovaties zoals robotisering er inderdaad voor zorgen dat het werk in Nederland blijft of terugkomt. Maar, zo tekent Metaalunie aan, dan moet de condities wel verbeteren. Zo vinden bedrijven het lastig om financiering voor innovatie te krijgen, en zijn subsidie- en vergunningsprocedures lastig. Als de overheid werk wil maken van het behoud van banen zouden deze obstakels moeten worden geslecht.