Op 12 maart treedt de door Donald Trump aangekondigde 25% importheffing op staal en aluminium in werking. Hoewel de maatregel bedoeld is om de Amerikaanse staalindustrie te beschermen, heeft deze nu al wereldwijde gevolgen. De heffing veroorzaakt handelsspanningen en herstructureringen in de sector, waarbij zowel producenten als exporterende landen strategische keuzes moeten maken.
Uit recent gepubliceerde cijfers van het CBS blijkt dat de kalendergecorrigeerde productie van de Nederlandse industrie in december 4,4 procent lager dan in december 2023. Ook in de voorgaande 17 maanden kromp de productie van de industrie.
Op 10 februari 2025 kondigde de Amerikaanse president Donald Trump aan dat hij importheffingen van 25% op staal en aluminium zal invoeren. Deze maatregel, die op 12 maart ingaat, heeft verstrekkende gevolgen voor de Nederlandse en Europese metaalindustrie. Zowel Koninklijke Metaalunie als FME uiten hun bezorgdheid en roepen de Nederlandse overheid op om binnen de EU in actie te komen tegen deze handelsbarrière.
De Nederlandse productiesector, waaronder de metaalindustrie, blijft onder druk staan door afnemende vraag en stijgende kosten. Dit blijkt uit de nieuwste cijfers van de Nevi PMI®. De hoofdindex daalde licht van 48,6 in december naar 48,4 in januari, wat wijst op een verdere verslechtering van de bedrijfsomstandigheden. Vooral de afname van nieuwe orders en exportorders speelde hierbij een rol. Ondernemingen ervaren hevige prijsconcurrentie met buitenlandse producenten, wat de verkoop bemoeilijkt.
Aluminium wordt in 2025 naar verwachting het best presterende basismetaal op de London Metal Exchange (LME). Analisten voorspellen een tekort aan aluminium, wat de prijs verder zal opstuwen. Uit een enquête van Reuters blijkt dat naast aluminium ook zink, koper en tin hogere gemiddelde prijzen zullen kennen. Nikkel daarentegen blijft onder druk staan door een structureel overaanbod.
In december 2024 zijn de afzetprijzen in de Nederlandse industrie met gemiddeld 1,2 procent gestegen ten opzichte van dezelfde maand in 2023, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Deze prijsstijging is deels toe te schrijven aan hogere kosten voor grondstoffen, energie en transport, die door de industrie zijn doorberekend in de verkoopprijzen. De prijsontwikkeling in de bedrijfsklasse Metaalproducten was licht negatief met een daling van 0,1 procent.
De Koninklijke Metaalunie verwelkomt de erkenning van het ministerie van Economische Zaken (EZ) dat productiviteitsverbetering bij mkb-maakbedrijven essentieel is voor de economische groei en welvaart van Nederland. De brancheorganisatie reageert op een recent artikel op de website van ESB, waarin Sandor Gaastra, secretaris-generaal van EZ, stelt dat het stimuleren van productiviteit kan helpen om een groeiende kloof tussen koplopers en het bredere peloton te voorkomen.
Australië, de zesde grootste producent van aluminium ter wereld, heeft een ambitieuze stap gezet richting een duurzamere toekomst. Premier Anthony Albanese onthulde vandaag een groen metalenplan ter waarde van 2 miljard Australische dollar (€1,3 miljard). Het plan richt zich op het belonen van aluminiumsmelters die overstappen van energie-intensieve kolencentrales naar hernieuwbare elektriciteit. Het productieproces verbruikt momenteel bijna 10% van de Australische elektriciteit. Dit proces is traditioneel sterk afhankelijk van kolengestookte energie, een belangrijke bron van CO2-uitstoot.
Het vierde kwartaal van 2024 bracht voor de MKB-maakindustrie slechts een minimaal herstel na een teleurstellend derde kwartaal. Uit de Economische Barometer van de Koninklijke Metaalunie blijkt dat de waardering van de huidige orderpositie en het bedrijfsresultaat licht positiever zijn dan een kwartaal eerder. Toch blijven de vooruitzichten somber. Zowel de binnenlandse als buitenlandse orderportefeuilles lieten een daling zien, en de verwachtingen voor het eerste kwartaal van 2025 zijn voorzichtig negatief.
De campagne ‘Metaaltechnologie maakt je wereld’ heeft sinds de lancering in april 2024 een significante impact gehad op de bekendheid en het imago van de metaaltechnologiesector in Nederland. Volgens onderzoek van DVJ Insights is de bekendheid met de sector met 17% gestegen, vooral onder jongeren (16-25 jaar). Het algemene positieve sentiment ten opzichte van de sector steeg met 12%, terwijl 69% van de Nederlanders het economische belang van de sector erkent. Ook de perceptie van duurzaamheid binnen de sector verbeterde met 25%.
De staalmarkt staat onder druk door geopolitieke en economische ontwikkelingen. De mogelijke terugkeer van Donald Trump als president van de Verenigde Staten wekt bezorgdheid. Tijdens zijn eerdere ambtstermijn werden importtarieven ingevoerd om de Amerikaanse staalindustrie te beschermen. Deze strategie zou opnieuw kunnen leiden tot verstoringen in de wereldwijde handel en hogere binnenlandse staalprijzen in de VS. Europese staalproducenten zouden hierdoor exportmarkten kunnen verliezen en hun strategieën moeten aanpassen. Tegelijkertijd kan de onzekerheid rond Trumps beleid de wereldwijde vraag naar staal verminderen en prijsschommelingen veroorzaken.
De Nevi PMI®-index, een indicator die de staat van de Nederlandse productiesector weergeeft, steeg in december van 46,6 naar 48,6. Hoewel dit nog steeds wijst op een krimp, is de afname van de bedrijfsactiviteit kleiner dan in voorgaande maanden en de kleinste sinds juli. Alle vijf deelindexen droegen bij aan de verbetering, wat suggereert dat de sector voorzichtig stabiliseert.
Uit cijfers van het CBS blijkt dat de productie in de Nederlandse industrie in de maand november vrijwel gelijk is gebleven vergeleken met dezelfde maand in 2023. Er was sprake van een lichte daling van 0,1 procent waarmee voor de zeventiende maand op rij sprake was van een daling. Er was sprake van een daling in de helft van de hoofdbranches waarbij de sterke daling in de bedrijfsklasse Transportmiddelen met een daling van 16,3 procent een sterke negatieve invloed had op het totaal. De productie in de bedrijfsklasse Metaalproducten was exact gelijk aan de maand november in 2023.
De verduurzaming van de Europese industrie staat op een keerpunt. Reden voor 77 brancheorganisaties en ondernemingen een brandbrief aan de Europese Commissie te sturen om een belangrijke stimulerende rol te gaan spelen in het verduurzamingsproces in de industrie.
De Nederlandse industrie heeft te maken met flinke uitdagingen. In 2024 kromp de productie met 2,5%, mede door een dalende vraag naar industriële producten. Tegelijkertijd stijgen de loonkosten, wat de winstmarges onder druk zet en het aantal faillissementen doet toenemen. Voor 2025 is een licht herstel mogelijk door een dalende rente, maar de situatie blijft onzeker door de malaise in de Duitse industrie en geopolitieke spanningen.
De Europese staalindustrie verkeert in een crisis. Hoge energiekosten, concurrentie van goedkope importen, en dalende vraag hebben geleid tot een markt die structureel uit balans is. Europese staalproducenten, zoals ThyssenKrupp, ArcelorMittal en Tata Steel, worden gedwongen saneringen door te voeren, terwijl private handelaren en servicecenters kampen met omzetdalingen en werktijdverkorting aanvragen. Eurofer, de belangenorganisatie voor de staalindustrie, heeft alarm geslagen en de EU opgeroepen tot een conferentie in 2025 om de uitdagingen het hoofd te bieden.
Tien EU-landen hebben een oproep gedaan voor strengere sancties op de Russische metaalhandel. Ze willen extra importverboden invoeren, waaronder op primair aluminium, om Rusland economisch te verzwakken en de financiering van de oorlog in Oekraïne te beperken. Dit voorstel werd in een brief geuit, ondertekend door onder andere Polen, Denemarken, Tsjechië, en de Baltische staten.
In haar analyse op de verwachte ontwikkelingen op de aluminiummarkt in 2025 voorziet de ING een stijging van de prijzen. De wereldwijde aluminiumprijzen staan op het punt een belangrijke verschuiving te ondergaan. Experts voorspellen dat de aluminiumprijzen in 2025 zullen stijgen, gedreven door een tekort op de markt en aanhoudende toeleveringsproblemen. Maar wat zit er achter deze trends, en wat betekent dit voor de wereldwijde economie?
Het tekort aan technisch opgeleid personeel dreigt grote gevolgen te hebben voor cruciale maatschappelijke transities, zoals de energietransitie en verduurzaming. Jongeren kiezen steeds minder vaak voor technische opleidingen, terwijl de vraag naar vakmensen in de techniek, bouw en energie blijft groeien. De Industriecoalitie – een samenwerking van organisaties zoals Techniek Nederland, Bouwend Nederland en Koninklijke Metaalunie – roept de politiek op om actie te ondernemen.
De Nederlandse productiesector heeft het lastig. Uit de nieuwste cijfers van de Nevi PMI®, een samengestelde index die de gezondheid van de sector meet, blijkt dat de omstandigheden in november opnieuw zijn verslechterd. De PMI daalde van 47,0 in oktober naar 46,6 in november, wat duidt op de moeilijkste bedrijfsomstandigheden van 2024.