Het recent gepubliceerde staaljournaal concludeert dat de staalprijzen weer in de lift zitten. Het is onder meer het gevolg van de wereldwijd dalende staalproductie met 1,5% naar 149 miljoen ton jaar-op-jaar. Oorzaak hiervan is voornamelijk een afname in de productie in China. Daarnaast stijgen de staalprijzen in China en Europa door de toenemende prijs van ijzererts, ondanks een nog steeds zwakke markt. Lokale kopers blijven voorzichtig reageren op prijsstijgingen.
Het CBS heeft de omzetontwikkelingen in de Nederlandse industrie over het derde kwartaal gepubliceerd. Vergeleken met een jaar eerder viel de omzet met ruim 9 procent terug. Wanneer we inzoomen op de cijfers dan zien we dat de binnen- en buitenlandse omzet met respectievelijk 10 en 9 procent harder terug zijn gevallen dan de afzetprijzen. Deze vielen in het derde kwartaal terug met 4,5 en 6 procent. De lagere omzet heeft ook zijn weerslag op het aantal uitgesproken faillissementen in de in industrie. Deze stegen van 34 in 2022 naar 74 in 2023.
In de aanloop naar de Nederlandse verkiezingen op 22 november waarschuwen experts voor het gebrek aan aandacht voor het Europese Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) in de verkiezingsprogramma’s van veel politieke partijen. CBAM is een cruciale klimaatmaatregel die beoogt een eerlijke prijs voor CO2-uitstoot van koolstof intensieve goederen te garanderen en schone industriële productie in niet-EU-landen te bevorderen. Tot nu toe benoemen alleen VVD, D66 en GroenLinks-PvdA het CBAM kort in hun plannen, terwijl de meeste partijen het nauwelijks noemen, ondanks de ingrijpende gevolgen voor prijzen en concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven.
Tata Steel heeft bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een aangepast duurzaamheidsplan ingediend met als doel “schoon, groen en circulair” staal te produceren in de IJmond. Het bedrijf, dat bekend staat als een grote CO2-uitstoter met regionale overlast, streeft ernaar vanaf 2030 staal te produceren met aardgas en waterstof op een kleinschaligere wijze dan eerder voorgesteld. Het doel is om jaarlijks 5 miljoen ton minder CO2 uit te stoten in IJmuiden, met een focus op het verminderen van overlast voor omwonenden.
Het CBS heeft de cijfers met betrekking tot de gemiddelde dagproductie in de Nederlandse industrie over de maand september bekendgemaakt. De dalende tendens van de afgelopen 3 maanden werd daarbij voortgezet. De daling was met 10,3 procent bijna 2 procent groter dan in de maand augustus. Positieve uitzonderingen waren de bedrijfsklassen ‘reparatie en installatie machines’ en ‘metaalproducten’. De bedrijfsklasse metaalproducten zag een kleine teruggang van 0,6 procent in de maand augustus omkeren naar een groei van 5,3 procent. De bedrijfsklasse reparatie en installatie machines groeide met 12,2 procent vergeleken met de maand ervoor.
De Nevi Inkoopmanagersindex heeft in de maand oktober duidelijk gemaakt dat inkoopmanagers de rem stevig ingedrukt hielden. Industriële bedrijven kampen nog steeds met overtollige voorraden die geleidelijk moeten worden afgebouwd. Deze situatie wordt verergerd door een afnemende vraag, resulterend in verminderde behoefte aan grondstoffen. Nieuwe orders blijven snel dalen, wat leidt tot verdere productievermindering door ondernemingen.
Met de Tweede Kamer verkiezingen in het vooruitzicht heeft Koninklijke Metaalunie een eigen verkiezingscampagne gelanceerd die zich richt op de politieke partijen. Onder het thema ‘Kies voor gemaakt in Nederland’ wil de brancheorganisatie de rol en importantie van de MKB-maakindustrie onder de aandacht brengen. De MKB-maakindustrie is een onmisbare pijler voor de welvaart, economische stabiliteit en bestaanszekerheid in Nederland. De campagne richt zich onder meer op de wens voor meer duidelijkheid ten aanzien van innovatiestimulering, verduurzaming, het ondernemersklimaat in Nederland en de prangende situatie ten aanzien van de noodzakelijke instroom van vakmensen.
Het CBS heeft de cijfers gepubliceerd met betrekking tot de ontwikkeling van de afzetprijzen in de Nederlandse industrie over de maand september. Ook in deze maand was er, net als in de 5 maanden ervoor, sprake van een daling. De daling was echter minder groot dan in augustus 2023 waardoor de indruk ontstaat dat er een trend is die duidt op een afnemende daling van de afzetprijzen. Belangrijkste oorzaak van de afnemende daling is de ontwikkeling van de olieprijzen. Het verschil in de prijs voor een vat ruwe olie vergeleken met het jaar ervoor neemt steeds verder af hetgeen meteen invloed heeft op de ontwikkeling van de afzetprijzen.
De situatie op de aluminiummarkt in 2023 was uiterst turbulent, gekenmerkt door onzekerheid en prijsschommelingen. Vanaf het begin van het jaar tot de daaropvolgende dalingen werden de aluminiumprijzen beïnvloed door diverse factoren.In het begin van het jaar stegen de prijzen als gevolg van optimisme door versoepeling van COVID-beperkingen in China. Echter, dit optimisme was van korte duur en sinds eind januari zijn de prijzen met meer dan 10% gedaald.
Uit een recente enquête van het CBS gehouden in september 2023 onder bedrijven in de industrie, auto- en detailhandel, en de dienstverlening blijkt dat 82 procent van de bedrijven maatregelen heeft genomen om hun bedrijfsvoering duurzamer te maken. Dit is een lichte stijging ten opzichte van de 79 procent vorig jaar. Bijna 23 procent van de bedrijven concentreerde zich vooral op duurzaamheid in energie, terwijl 15 procent maatregelen met betrekking tot de circulaire economie, zoals milieubewust omgaan met grondstoffen en afval, implementeerde. Acht procent van de bedrijven werkte aan het verminderen van uitstoot, en bijna 36 procent koos voor een combinatie van maatregelen gericht op energie, uitstoot en de circulaire economie. Bijna 18 procent van de bedrijven heeft dit jaar echter geen verdere stappen gezet in de richting van verduurzaming.
De wereldwijde staalmarkt bevindt zich in een uitdagende situatie, vooral door de overproductie in China, resulterend in een overschot aan staal. Een pessimistisch sentiment in China, gecombineerd met de laagste rentestanden in 15 jaar, heeft de bezettingsgraad van Chinese staalfabrieken tot 97-98% verhoogd, wat resulteerde in een stijging van het staalaanbod. Echter, de vraag naar staal blijft matig, resulterend in zwakke prijzen en een duidelijke onbalans tussen vraag en aanbod.
In het derde kwartaal van 2023 vertoont de MKB-maakindustrie een vertraging van de groei, zij het met een zekere stabilisatie. Hoewel de binnenlandse orderpositie afneemt, voorziet de sector een voorzichtige opleving van de export in het komende kwartaal. De zoektocht naar vakmensen is echter nog nooit zo uitdagend geweest. Deze bevindingen zijn afkomstig uit de Metaalunie Economische Barometer, een kwartaalonderzoek onder leden van Koninklijke Metaalunie.
De gemiddelde dagproductie in de Nederlandse industrie is in de maand augustus met 8 procent gedaald vergeleken met de gemiddelde dagproductie een jaar eerder, zo blijkt uit cijfers die door het CBS zijn gepubliceerd. Vergeleken met de ontwikkelingen vanaf de maand mei van dit jaar kan er daarmee gesproken worden over een afnemende negatieve trend van de gemiddelde dagproductie in de Nederlandse industrie. In bijna alle branches van de industrie was er sprake van een daling. De daling in de branche metaalproducten bleef echter beperkt tot -0,6 procent.
De Verenigde Staten en de Europese Unie staan op het punt een voorlopig handelsakkoord te sluiten om importheffingen op staal en aluminium te voorkomen die oorspronkelijk werden opgelegd tijdens het presidentschap van Donald Trump. Deze tarieven, 25% op staal en 10% op aluminium, werden destijds verdedigd op basis van nationale veiligheidsoverwegingen. Als reactie voerde de Europese Unie tegenmaatregelen in, waaronder heffingen op producten als whiskey en motoren. Onder president Joe Biden werden de tarieven grotendeels teruggedraaid, maar aanzienlijke hoeveelheden staal vallen nog steeds onder de zware importheffingen.
Een recente studie van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) waarschuwt dat Nederland dringend ruimte moet reserveren voor de verwachte groei van circulaire bedrijfsactiviteiten tegen 2050. Hoewel de exacte contouren van een circulaire economie nog niet vaststaan, wijst het PBL op de groeiende behoefte aan terreinen voor recycling, (bio)grondstofverwerking en stedelijke locaties voor reparatie en deeleconomie.
Uit cijfers van het CBS blijkt dat de Nederlandse industrie in het tweede kwartaal van dit jaar 9,5 procent minder hebben geproduceerd dan het jaar ervoor. Hiermee scoort Nederland het één na slechts in de hele EU. De gemiddelde dagproductie in de gehele Europese Unie daalde met 0,2 procent. De daling in de Nederlandse industrie wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door de sterk dalende productie in de machine-industrie en de chemische industrie. Ondanks deze sterke daling is de gemiddelde dagproductie in de industrie echter nog altijd hoger dan de gemiddelde dagproductie voor de Covid-periode.
In een recent artikel van FME wordt een nijpend probleem van de maakindustrie met betrekking tot energiekosten fijntjes uit de doeken gedaan. Het kabinet heeft nieuwe plannen geïntroduceerd om de energiebelasting op gas voor bedrijven te verhogen en elektriciteitskosten te verlagen, met als doel CO2-uitstoot te verminderen. Echter, door netcongestie is elektriciteit vaak niet beschikbaar voor de technologische industrie. Bedrijven kunnen niet zomaar overstappen op elektriciteit vanwege de beperkte capaciteit van het stroomnet.
Het CBS heeft de gegevens gepubliceerd met betrekking tot de ontwikkelingen van de afzetprijzen in de industrie over de maand augustus 2023. Uit de cijfers blijkt dat de prijzen minder hard zijn gedaald dan in de maand ervoor. In juli daalden de afzetprijzen nog met 7,7 procent vergeleken met de prijzen een jaar eerder tegen 5,1 procent in de maand augustus. Belangrijke oorzaak van de daling van de afzetprijzen is de ontwikkeling van de olieprijzen die een zware stempel drukken op de gemiddelde afzetprijzen in de industrie. De laatste maanden neemt de daling van de olieprijzen echter af vergeleken met de prijzen een jaar eerder.
Bewoners van de IJmond lopen een verhoogd risico op gezondheidsproblemen als gevolg van de uitstoot van Tata Steel, zo blijkt uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Het onderzoek heeft aangetoond dat de grootste gezondheidswinst kan worden behaald door de hinder van en blootstelling aan de uitstoot van Tata Steel te verminderen.
Tijdens Prinsjesdag 2023 heeft het demissionaire kabinet haar begroting voor 2024 gepresenteerd. Deze dag staat in het teken van de Tweede Kamerverkiezingen die op 22 november 2023 zullen plaatsvinden. De Koninklijke Metaalunie benadrukt, net als het kabinet, dat Nederland momenteel te maken heeft met zowel maatschappelijke als economische uitdagingen en dat het van cruciaal belang is om te investeren in het behoud en de versterking van de sterke economische positie van het land.