De Nederlandse industrie staat onder druk, wat blijkt uit een daling van de Nevi Inkoopmanagersindex in augustus, van 49,2 naar 47,7, het laagste niveau sinds december vorig jaar. Terwijl de industrie in het tweede kwartaal nog tekenen van herstel vertoonde, verslechterde de situatie in het derde kwartaal door een afname van zowel binnenlandse als buitenlandse vraag.
Het gemiddelde prijsniveau in de Nederlandse industrie is in juli licht gestegen. Vergeleken met dezelfde periode in 2023 stegen de prijzen met 0,9 procent. De gemiddelde prijsontwikkeling was hiermee iets groter dan de maand ervoor toen de prijzen met 0,7 procent stegen. De stijging is voor een belangrijk deel het gevolg van de stijging van de olieprijs in juli. De prijs van een vat North Sea Brent olie steeg met 7 procent vergeleken met de prijs in juli 2023 wat zijn invloed heeft op zwaarwegende bedrijfsklassen die voor een belangrijk deel het gemiddelde prijspeil in de industrie bepalen.
De producenten in de Nederlandse industrie zijn in augustus positiever over de ontwikkelingen op korte termijn vergeleken met de maand ervoor. Volgens cijfers van het CBS steeg het vertrouwen van -2,7 naar -1,9. Het vertrouwen bleef daarmee nog wel onder het langjarige gemiddelde van -1,3. De producenten waren vooral minder negatief over hun orderportefeuille en de voorraad gereed product. Ten aanzien van de verwachte productiegroei in de komende drie maanden steeg het vertrouwen dat toch al positief was.
De Nederlandse technologische industrie betaalt aanzienlijk meer voor elektriciteit dan bedrijven in omringende landen, wat het concurrentievermogen schaadt en toekomstige duurzame investeringen buiten Nederland kan drijven. Dit probleem, aangetoond in een rapport van Aurora en gepubliceerd door ondernemersorganisatie voor de technologische industrie FME, wordt versterkt door de hoge netwerkkosten die in Nederland drie keer hoger zijn dan twee jaar geleden en 80% hoger dan in andere landen. Deze situatie dreigt tot 2045 te verergeren als het huidige beleid niet wordt aangepast.
De omzet in de Nederlandse industrie is in het tweede kwartaal gedaald met 2,1 procent vergeleken met dezelfde periode in 2023. Het is daarmee het vijfde kwartaal op rij dat de omzet daalde. De daling is echter beduidend minder dan in de vorige vier kwartalen. De omzet daalde in de helft van de belangrijkste branches waarop de cijfers zijn gebaseerd. De papier en grafische branche was de best presterende branche met een stijging van 5,6 procent, de metaalbranche liet een daling van 2,9 procent zien en scoorde daarmee net iets onder het gemiddelde.
Na een lange periode van onderhandelen is er een nieuwe cao voor metaalbewerkingsbedrijven. Het akkoord is moeizaam tot stand gekomen, maar zowel de werkgevers- als de werknemersorganisaties zijn tevreden over het uiteindelijke resultaat. In het akkoord is afgesproken dat de lonen de komende tweeëntwintig maanden sterk sterk zullen stijgen (13 procent) om daarmee de inflatie van de afgelopen jaren te compenseren. Bovendien moet de loonstijging de metaalbranche nog aantrekkelijker maken voor nieuwe medewerkers en de uitstroom van vakmensen voorkomen.
De staalmarkt blijft momenteel in een complexe situatie verkeren, met voortdurende neerwaartse druk op de prijzen, aldus het Staaljournaal. In sommige regio’s lijkt deze ontwikkeling echter te stabiliseren. In de Verenigde Staten hebben producenten prijsverhogingen aangekondigd, maar het is onzeker of afnemers deze zullen accepteren. In Azië daarentegen zijn de prijzen juist aan het dalen, mede door de grote stijging in staalexport vanuit China. Dit veroorzaakt onrust in landen zoals India en Vietnam, waar overheden onderzoeken naar mogelijke prijsdumping en oneerlijke concurrentie overwegen.
Cijfers van het CBS maken duidelijk dat de productie in de industrie in juni van dit jaar 4,9 procent lager was vergeleken met dezelfde periode in 2023. Het is daarmee de elfde maand op rij dat de productie daalde vergeleken met een jaar eerder. De daling werd voor een belangrijk deel veroorzaakt door de sterke afname in de bedrijfsklasse ‘Reparatie en installatie machines’. Slechts 4 van de 8 bedrijfsklassen vertoonde een groei waarbij de bedrijfsklasse ‘Metaalproducten’ met een groei van 2 procent het beste presteerde.
In het boekjaar 2023/2024 leed Tata Steel Nederland (TSN) een verlies van €753 miljoen voor belastingen, wat het grootste verlies is sinds 2003. Dit verlies wordt veroorzaakt door dalende staalprijzen, verminderde vraag en vertragingen in het onderhoud en de vernieuwing van installaties. TSN behaalde vorig jaar nog een winst van €443 miljoen voor belastingen. De CEO, Hans van den Berg, omschreef het afgelopen jaar als financieel zeer uitdagend vanwege verslechterende marktomstandigheden, hoge energie- en grondstofprijzen en aanzienlijke projectvertragingen.
De afzetprijzen in de Nederlandse industrie zijn in de maand juni gestegen met 0,5 procent vergeleken met dezelfde periode in 2023, blijkt uit cijfers gepubliceerd door het CBS. Hiermee is er sprake van een kleine verbetering vergeleken met de maand ervoor toen de prijzen met 0,3 procent stegen. De stijging van de prijzen werd voor een belangrijk deel veroorzaakt door een stijging van de olieprijzen. Deze waren in juni 11 procent hoger dan een jaar eerder. De grootste prijsstijging was echter zichtbaar in de bedrijfsklasse Machines waar de prijzen met 4,5 procent stegen.
Na een verbetering in het tweede kwartaal, wijzen de PMI®-gegevens voor juli op een verslechtering van de bedrijfsomstandigheden in de Nederlandse productiesector. Een daling in het aantal nieuwe orders heeft bedrijven gedwongen hun productieomvang en voorraden te verlagen, terwijl de kostendruk aanzienlijk toenam door hogere lonen, grondstof- en transportkosten. Ondanks deze uitdagingen was er een positieve ontwikkeling: producenten namen meer personeel aan en de vooruitzichten voor de toekomstige productieomvang waren verbeterd.
Voor de Nederlandse maakindustrie zullen de komende maanden een mix zijn van hoop en onzekerheid. Technologische veranderingen, economische omstandigheden en geopolitieke ontwikkelingen zullen allemaal een rol spelen.
De wereldwijde aluminiummarkt wordt in 2024 sterk beïnvloed door een verscheidenheid aan factoren, zoals geopolitieke spanningen, technologische vooruitgang en veranderende vraagpatronen. Deze ontwikkelingen hebben geleid tot aanzienlijke veranderingen in zowel de productie als de prijs van aluminium.
De Koninklijke Metaalunie Economische Barometer voor het tweede kwartaal van 2024 laat een gemengd beeld zien. Onderhouds- en servicebedrijven en bedrijven in engineering en advies presteren beter dan gemiddeld, terwijl machinebouwers juist slechter scoren. De binnenlandse orderpositie groeit nauwelijks, terwijl de buitenlandse orderpositie toeneemt. De gemiddelde stand van de MKB-maakindustrie blijft gelijk aan het langjarig gemiddelde.
In het Staaljournaal van juli is te lezen dat de globale staalmarkt zich momenteel bevindt in een neerwaartse spiraal, met aanzienlijke prijsdalingen sinds begin 2024. In de Verenigde Staten is de prijs van warmgewalste coils met bijna 40% gedaald, van ongeveer $1.100 per ton in januari naar $670-680 in juni. Deze daling wordt toegeschreven aan verminderde bouw- en constructieactiviteiten en een daling van het verbruik in de metaalverwerkende industrie, mogelijk ook beïnvloed door de onzekerheid rondom de presidentsverkiezingen later dit jaar.
Uit cijfers van het CBS blijkt dat de productie in de industrie over de maand mei 3 procent lager is geweest dan in dezelfde periode in 2023. Hoewel er sprake is van een lagere productie is de afname voor de derde maand op rij gedaald vergeleken met 2023. Het gemiddelde cijfer voor de productie is een gevolg van een daling in twee derde van de branches. De branche Metaalproducten behoorde tot de branches waar geen sprake was van een daling; de productie was in mei 2024 gelijk aan de productie in 2023.
Uit de Nevi PMI® cijfers over juni blijkt dat er sprake is van een bescheiden verbetering van de bedrijfsomstandigheden in de Nederlandse industrie. De Nevi PMI® daalde van 52.5 in mei naar 50.7 in juni, waarbij vier van de vijf componenten negatief bijdroegen aan dit cijfer. Hoewel er een stijging van het aantal nieuwe orders was, was deze groei kleiner dan in mei, voornamelijk door een afname van de buitenlandse verkoop. De productieomvang nam toe, maar minder sterk dan de vorige maand, en de toekomstverwachtingen voor de productie waren optimistisch, maar minder positief dan in de afgelopen twee maanden. Zowel de in- als verkoopprijzen stegen aanzienlijk, voornamelijk door hogere loon- en grondstofkosten.
De cao-onderhandelingen voor een nieuwe cao voor het Metaalbewerkingsbedrijf (onderdeel van de cao’s in de Metaal en Techniek) verlopen zeer moeizaam. De verschillen van inzicht tussen werkgeversorganisaties en de vakbonden hebben in de afgelopen weken geleid tot landelijke acties om de druk op de werkgeversorganisaties op te voeren. Een en ander heeft geleid tot een verbeterd aanbod waarbij de lonen over een periode van 24 maanden met 12,7 procent zullen stijgen. Daarnaast zijn de werkgevers bereid om de premie te betalen die het mogelijk maakt voor werknemers om vervroegd uit te treden.
Het CBS heeft onderzoek gedaan naar de populariteit van technische vakkenpakketten onder meisjes die in de bovenbouw zitten. Uit dit onderzoek blijkt dat vooral meisjes waarvan de moeder ook een technische opleiding hebben gedaan eerder voor een technisch vakkenpakket kiezen. Toch blijft het verschil tussen jongens en meisjes substantieel. Zo kiest 28 procent van de jongens in het vierde leerjaar van de bovenbouw voor een technisch vakkenpakket tegenover 10 procent van de meisjes. Het onderscheid tussen de verschillende onderwijssoorten is echter aanzienlijk. Zo kiest op het Vwo 22 procent voor de meisjes voor een technisch vakkenpakket, tegen 5 procent van de meisjes op het Vmbo bb/kb.
In de ABN-Amro sectorprognose voor de industrie wordt gesproken over een voorzichtig herstel na een moeilijke periode en verwacht een verdere opleving in 2025. Het herstel wordt echter belemmerd door een structureel tekort aan technisch personeel. Hoewel de arbeidsproductiviteit snel stijgt, stonden de industriële productie en vraag onder druk in 2023 en begin 2024 door de renteverhoging in 2022. Bedrijven hadden tijdens de pandemie extra voorraden aangelegd, maar door de stijgende rente en afnemende vraag werden deze voorraden afgebouwd. De vraag naar energie-intensieve producten daalde door hoge energiekosten in Europa, en de vraag naar investeringsgoederen zoals productiemachines nam ook af, hoewel de Nederlandse machinebouw op peil bleef dankzij bestaande orders.