Het aantal banen in de technologische industrie is in de laatste 5 jaar gestegen naar bijna 1,5 en er staan per 1.000 medewerkers zo’n 50 vacatures open. Om aan de vraag naar nieuwe medewerkers te voldoen en ondernemingen toekomst gereed te maken heeft FME onderzoek laten uitvoeren over welke skills nieuwe medewerkers moeten beschikken om de openstaande vacatures te kunnen vervullen. Verrassend genoeg blijken in de top 10 van grootste tekorten om de vacatures te kunnen vervullen, 4 zogenaamde soft skills bovenaan te staan. Het gaat daarbij om samenwerking en collegialiteit, aanpassingsvermogen, kwaliteitsgerichtheid en veiligheidsbewustzijn. Pas daarna komen harde skills als metaalbewerking, kennis van projectmethodieken en data-analyse.

De economische barometer van Metaalunie over het derde kwartaal van dit jaar maakt duidelijk dat de groei in de metaal tot stilstand gekomen is. Bij de vorige meting was er ondanks stijgende inkoopprijzen en de krapte op de arbeidsmarkt nog altijd sprake van een positief sentiment. Ondernemers geven in het derde kwartaal aan dat het steeds moelijker is om de gestegen inkoopprijzen door te berekenen, maar ook dat de binnenlandse en buitenlandse orderposities teruglopen. Als gevolg hiervan zijn er steeds meer ondernemingen waar de resultaten in de rode cijfers terechtkomen. Vooral las- en constructiebedrijven ondervinden hier problemen mee. Ondanks deze negatieve ontwikkelingen is er nog steeds sprake van krapte op de arbeidsmarkt. 

De Amerikaanse start-up Electra heeft $85 miljoen opgehaald voor het door ontwikkelen en opschalen van een productieproces waarbij op klimaat neutrale wijze ijzer geproduceerd wordt. Bij de productietechniek die Electra toepast wordt ijzererts geraffineerd tot zuiver ijzer bij een temperatuur van slecht 60 graden Celsius. Op dit moment is dat bij de traditionele ijzerproductiemethodes meestal zo’n 1.600 graden Celsius. De staal- en ijzerindustrie behoort tot de meest vervuilende in de wereld. Op jaarbasis produceert de industrie 2,6 gigaton CO₂ hetgeen gelijk staat aan 7 procent van het wereldwijde energiesysteem. Ter vergelijking: als de staalindustrie een land zou zijn dan zijn alleen China en de Verenigde Staten vervuilender. De productiewijze van Electra kan een belangrijke bijdrage gaan leveren hier een einde aan te maken.

Het CBS heeft de productiecijfers in de industrie over de maand augustus bekendgemaakt en ook in de maand augustus was er weer sprake van groei. De groei is de laatste drie maanden niet meer zo uitbundig als in de maanden daarvoor maar met een stijging van zo’n 6 procent is er nog steeds sprake van een behoorlijke toename. De groei in de metaalproductensector was echter bescheiden met 0.8%. Het CBS geeft in haar publicatie niet aan waarom de toename in de metaalproductensector beduidend lager is dan in de totale industrie. Het ligt echter voor de hand dat de sector nog steeds veel last heeft van de oorlog in Oekraïne, de hoge grondstofprijzen en het tekort aan personeel.

De Tegemoetkoming Energiekostenregeling (TEK) is volgens Metaalunie een eerste stap op weg naar een degelijke ondersteuning van energie-intensieve mkb-bedrijven. De brancheorganisatie zet echter wel vraagtekens bij het tijdpad en de details van de uitwerking van de regeling. De compensatie bestaat uit een deel van de kostenstijging als gevolg van de sterk gestegen energiekosten en geldt voor de rest van dit jaar en 2023. De regeling behelst ondersteuning ter grootte van een nader te bepalen percentage van de gestegen energiekosten tot een maximumbedrag. Kleinere kantoren en zzp’ers kunnen gebruik maken van de zogenoemde kleinverbruikersregeling. 

De Nederlandse startup RIFT krijgt een financiële impuls van Bill Gates om een uniek proces waarmee energie opgewekt kan worden, verder te ontwikkelen en op te schalen. RIFT (Renewable Iron Fuel Technology) is een jonge onderneming uit Eindhoven die voortkomt uit een studentenproject van de TU Eindhoven. De onderneming produceert op duurzame wijze energie uit ijzerpoeder door dit afvalproduct uit de staalindustrie te verbranden. Het grote voordeel van deze wijze van energieproductie is dat er geen CO₂ bij vrijkomt. Bij het verbrandingsproces komt er roest vrij dat met behulp van waterstof weer tot nieuw staal omgezet kan worden. Wanneer voor dit proces groene waterstof voor het proces wordt gebruikt, dan wordt er in theorie een emissie-arme en circulaire energiebron gecreëerd.  

Koninklijke Metaalunie is blij dat na veel aandringen de Subsidieregeling Praktijkleren (SPL) met een jaar verlengd wordt. Volgens Jos Kleiboer, directeur Beleid van Metaalunie, is het een stimulans voor werkgevers om praktijk- en leerplaatsen aan te bieden. De SPL zorgt ervoor dat leerlingen, studenten of werknemers die een (beroeps)opleiding volgen zich beter kunnen voorbereiden op de arbeidsmarkt waardoor werkgevers over goed opgeleid personeel kunnen beschikken. De meeste mbo-opleidingen (ook BBL) duren echter minstens 2, maar meestal 3 jaar. Zowel werkgevers als de ongeveer 30.000 bbl studenten worden de dupe van deze situatie. 

Het CBS heeft de cijfers gepubliceerd met betrekking tot de prijsstijgingen in de industrie over de maand augustus. Voor de gehele industrie kwam de stijging op bijna 25% uit.  De stijging is weliswaar enorm groot maar vergeleken met de maand ervoor is de stijging kleiner. De toegenomen kosten voor energie, grondstoffen en transport liggen ten grondslag aan de grote prijsstijging. Vooral de sterk gestegen prijs van een vat ruwe olie heeft een effect op de stijging van de afzetprijzen. De prijzen in de metaalsector stegen in de afgelopen maand met 17,2%. Het effect van de hoge energieprijzen is in de energievragende metaalsector van grote invloed. Ook heeft de sector nog steeds last van de oorlog in Oekraïne.

In tegenstelling tot de vorige cao-onderhandelingen hebben de onderhandelaars van de werkgevers en werknemers vrij snel een nieuw cao-akkoord voor de Metalektro afgesloten. De 150.000 werknemers voor wie deze nieuwe cao gaat gelden, kunnen een stijging van het maandsalaris van 11% tegemoetzien. De looptijd van de nieuwe cao is van 1 december 2022 tot en met 31 mei 2024. Er was de vakbonden veel aan gelegen om snel tot een akkoord te komen gezien de moeilijke financiële situatie waarin veel mensen terecht zijn gekomen als gevolg de sterk gestegen kosten voor levensonderhoud en energie.

Metaalunie voorzitter Fried Kaanen heeft teleurgesteld gereageerd op de plannen van het kabinet die tijdens Prinsjesdag zijn gepresenteerd. In het kort komt het erop neer dat het MKB de rekening betaalt voor alle plannen waarmee de regering de burgers financieel wil ontlasten. Metaalunie mist de juiste verdeling van de lasten waardoor de ondernemers in het MKB die het toch al zo zwaar hebben, de plannen moeten gaan financieren. De financiële positie van ondernemingen in het MKB hebben staan al enige tijd onder druk als gevolg van de hoge energie- en grondstofprijzen, het schreeuwende tekort aan gekwalificeerd personeel en daar komt nu ook de verhoogde belastingdruk bij. 

Eurometaux, de Europese branchevereniging voor metaalfabrieken, ziet donkere wolken boven de toekomst van metaalfabrieken in Europa als gevolg van de extreem hoge energieprijzen. Om te voorkomen dat fabrieken permanent hun deuren moeten sluiten is volgens de branchevereniging financiële steun noodzakelijk. Om ervoor te zorgen dat er een competitieve en groeiende metaalindustrie in Europa komt die in staat is om een bijdrage te leveren aan de Europese ambities voor de productie van groene energie, is steun onontbeerlijk. Op dit moment is er een situatie die door een veertigtal bestuursvoorzitters van metaalbedrijven als een existentiële bedreiging wordt omschreven. 

Ondanks alle minder positieve signalen in de economie is er sprake van een stijging van de productie in de industrie. Vergeleken met de productie in juli 2021 is er sprake van een toename van meer dan 4%. Wel is er sprake van een minder sterke groei vergeleken met de maanden ervoor. Wanneer we kijken naar de gemiddelde dagproductie in de metaal dan zien we ook hier nog een kleine toename (1%). Het lijkt er echter op dat de metaalsector meer last heeft gekregen van de economische omstandigheden waardoor de toename ook voor de metaalsector minder groot is.

In navolging van Tata Steel in IJmuiden wil Thyssenkrupp een fabriek gaan bouwen die met behulp van waterstof groen staal gaat produceren. De investering in de nieuwe fabriek, die in Duisberg zal komen, bedraagt zo’n 2 miljard euro.  Voor de financiering van de nieuwbouw hoopt het concern dat de Duitse overheid een (belangrijk) deel van de kosten voor haar rekening wil nemen. Het doel is om in 2026 met de productie van het groene staal te beginnen. De nieuwe fabriek zal met een capaciteit van 2,5 miljoen ton staal per jaar een kwart van de totale productie van Thyssenkrupp voor haar rekening nemen. Dit moet leiden tot een CO₂ besparing van circa 30% in 2030. 

In de maand augustus is er sprake van een groeivertraging in de Nederlandse industrie. De inkoopmanagersindex van de NEVI daalde van 54,5 in juli naar 52,6 in augustus. De index voor zowel nieuwe orders (48,7) als export (46) zijn onder de 50 gekomen waardoor de inkopers in de industrie een absolute daling van het aantal nieuwe orders in de komende drie maanden verwachten. De industrie heeft op dit moment te kampen met een terugvallende vraag vanuit Duitsland, China en Rusland, maar ook in Nederland worden nieuwbouwprojecten en uitbreidingsinvesteringen uitgesteld. Oorzaak hiervan zijn de hoge prijzen en de angst voor een recessie. 

De ondernemers in de industrie zijn de afgelopen maand duidelijk minder positief over de ontwikkelingen op korte termijn. Het was eigenlijk al een wonder dat het sentiment onder de ondernemers in de industrie in de afgelopen maanden zo positief bleef. Er zijn diverse variabelen die zich ongunstig hebben ontwikkeld voor de industrie. Denk daarbij aan de sterk gestegen energieprijzen, de hoge grondstofprijzen, het tekort aan personeel en de oorlog in Oekraïne. De afgelopen maand wordt voor het eerst de zorg over deze ontwikkelingen duidelijk in het vertrouwen van de ondernemers in de industrie. Het vertrouwen daalde van 8,4 naar 4,6, maar ligt daarmee wel nog ruim boven het langjarige gemiddelde van 1,0.

Hoewel de stijging van de afzetprijzen in de industrie met 27,9% vergeleken met een jaar eerder nog steeds enorm te noemen zijn, was de stijging in de maand augustus vergeleken met de maand juli minder sterk (30,4 in juli tegen 27,9% in augustus). Nog steeds zijn de belangrijkste factoren voor de sterke stijging de prijsstijgingen voor energie, grondstoffen en transport. Maar ook het snelle herstel van de economie na de covid-pandemie en de oorlog in Oekraïne spelen een belangrijke rol bij de stijging van de afzetprijzen in de industrie. 

Het CBS heeft de omzetcijfers van de industrie over het tweede kwartaal van 2022 gepubliceerd. Het zal niet verrassen dat ook het tweede kwartaal onder invloed van de nog immer zeer hoge aardgas en energieprijzen sterk zijn gestegen ten opzichte van het tweede kwartaal in 2021. De waarde van deze omzetstijging is echter nog te bezien. De vraag blijft in hoeverre ondernemingen in staat zijn de gestegen kosten voor energie door te berekenen. Wanneer we kijken naar het aantal faillissementen in het tweede kwartaal van 2022 dan lijkt het erop dat dat niet altijd lukt. Er was sprak van een stijging van 62,5% vergeleken met een jaar eerder (van 24 naar 39 faillissementen).

In de strijd om milieudoelstellingen te realiseren, speelt het opwekken van duurzame energie (wind- en zonne-energie) een cruciale rol. Het moment van opwekken van de energie en de vraag naar energie loopt echter vaak niet parallel. Er wordt daarom veel nagedacht over manieren om de opgewekte energie op te slaan. Het ligt daarbij voor de hand om gebruik te maken van batterijen. Voor de productie hiervan is lithium nodig. Een grondstof die moeilijk gedolven kan worden en daarmee relatief duur is. Bovendien is de opslagcapaciteit van lithium-ion-batterijen beperkt. Zwitserse wetenschappers van het SPF Institute of Solar Technology hebben een alternatieve toepassing ontwikkeld die veel meer energie kan opslaan dan lithium en bovendien veel milieuvriendelijker te winnen is door gebruik te maken van aluminium bolletjes. Door aluminium bolletjes te laden met energie is het mogelijk om 50x meer energie op te slaan dan in een vergelijkbare hoeveelheid lithium-ion. 

Uit de Conjunctuur-enquête die door het CBS is gepubliceerd, is duidelijk geworden dat meer dan een derde van de ondernemers een stijging van de werkdruk constateert door het aanhoudende tekort aan arbeidskrachten. Er is sinds het begin van het derde kwartaal van 2021 sprake van een gapend gat tussen de vraag naar personeel en het aanbod van gekwalificeerd personeel. De vooruitzichten dat dit gat op korte termijn kleiner zal worden zijn niet positief. Sterker nog, ondernemers geven aan in het derde kwartaal van dit jaar meer personeel te willen aannemen zonder dat er een groei is van het aanbod. De gevolgen van het tekort heeft direct gevolg op de financiële resultaten van ondernemingen.  

Na een succesvolle Metavak in 2021 wordt ook dit jaar weer deze vakbeurs voor de metaalbewerkende industrie georganiseerd. Op 4, 5 en 6 oktober is het weer dé ontmoetingsplek voor alle professionals op het gebied van metaalbewerking. Dit jaar wordt de Metavak gelijktijdig georganiseerd met de welding week waarin alle innovaties op het gebied van lassen, lijmen en snijden worden gepresenteerd. Ook dit jaar presenteren alle vooraanstaande producenten zich op deze beurs en worden er interessante kennissessies georganiseerd. Thema van deze kennissessies is dit jaar het innovatieprogramma SMITZH dat zich richt op smart industry toepassingen.