Het sentiment onder de ondernemers in de industrie is in de maand december verbeterd en met 10 procent gestegen (van 3,0 naar 3,3). Het gestegen vertrouwen is een gevolg van de verwachte bedrijvigheid in de komende 3 maanden. Het vertrouwen wordt gemeten op een drietal deelindicatoren waarvan er twee positiever waren dan de maand ervoor. Zo waren er meer ondernemers die hun orderportefeuille goed vonden dan ondernemers die hun orderportefeuille te klein vonden. Ook waren er meer ondernemers die hun productie zien toenemen in de komende drie maanden dan ondernemers die een afname verwachten. De enige negatieve deelindicator was de voorraad gereed product. Er waren minder ondernemers die hun voorraad als te klein beschouwen dan te groot.
De stijging van de afzetprijzen in de industrie zijn in de maand november gemiddeld 17,3 procent hoger dan in dezelfde maand een jaar eerder. Het is de vijfde maand op rij dat de stijging van de afzetprijzen, vergeleken met een jaar eerder, afnemen. Sinds april 2021 zijn de afzetprijzen in de industrie steeds met meer dan 10 procent gestegen vergeleken met het jaar ervoor. Uitschieter was juni 2022 toen de prijzen met meer dan 30 procent waren gestegen. De stijgingen zijn een gevolg van de toegenomen kosten voor energie, grondstoffen en transport. Daar bovenop kwam ook nog eens de oorlog in Oekraïne. De afnemende prijsstijging in de laatste maanden is een gevolg van de dalende prijs van een vat olie. Vergeleken met de maand oktober van dit jaar was de prijs in november een kleine 7 procent gedaald.
Aftredend Metaalunie voorzitter Fried Kaanen kijkt in zijn afscheidsinterview in Metaal + Techniek niet alleen terug op de bewogen jaren die hij sinds zijn aantreden in 2014 heeft meegemaakt, maar geeft de ondernemers in de MKB-metaalsector ook nog waardevolle tips mee om in een sterk veranderende wereld te overleven en sterker te worden. Kern van zijn betoog aan de ondernemers in het MKB is om vooral alert te zijn en keuzes te maken. Hij speelt daarbij in op het helder maken van de sterktes en zwaktes die een onderneming heeft. Om in de toekomst te kunnen overleven en groeien moeten ondernemingen keuzes maken en de unieke kwaliteiten optimaal benutten.
Het CBS heeft de cijfers gepubliceerd met betrekking tot de investeringen in materiële vaste activa over de maand oktober. Vergeleken met dezelfde periode een jaar geleden zijn deze met 4,5% gestegen. Ze komen hiermee 0,1 procent hoger uit dan een maand geleden. De stijging is het gevolg van de gestegen investeringen in gebouwen en auto’s. De cijfers zijn niet gecorrigeerd voor het aantal werkdagen.
Koninklijke Metaalunie heeft een toezegging van 4 miljoen euro van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ontvangen voor het ondersteunen van arbeidsmarktprojecten in de mkb-maakindustrie. Op initiatief van Metaalunie is de aanvraag met samenwerkende partners en onderzoeksbureau Panteia gedaan en dus toegekend.
Metaalunie heeft tezamen met de vakbonden FNV, CNV en De Unie, aanpalende organisaties en het opleidingsfonds OOM al veel methodieken, interventies en werkwijzen ontwikkeld om duurzame inzetbaarheid en een leven lang ontwikkelen in het mkb te bevorderen. Het is tot nu toe erg lastig geweest om te meten wat de effecten van alle inspanningen is geweest. Dat geldt ook voor het verder ontwikkelen, toepasbaar maken en bijsturen. Met de financiële toezegging vanuit SZW komt daar nu verandering in. In de komende 4 jaar gaan alle partijen die ertoe doen voor het onderwijs en arbeidsmarkt gezamenlijk onderzoeken wat de effecten zijn in de mkb-maakindustrie.
Lees verder
Het CBS heeft recent de internationaliseringsmonitor gepubliceerd. Deze monitor geeft onder andere inzicht op de effecten die export en import hebben op de productiviteit van bedrijven in Nederland. Het blijkt dat bedrijven die zich bezighouden met internationale handel hun productiviteit zien stijgen. Door over de grenzen te kijken ontdekken ondernemingen bijvoorbeeld halffabricaten die beter bij hun productieproces passen dan de oplossingen die in Nederland beschikbaar zijn. Dit leereffect heeft een positief effect op de productiviteit van ondernemingen. Voor alle Nederlandse bedrijven bedraagt dat leereffect 2,2%, oftewel de productiviteit neemt met 2,2% toe door te importeren. Overigens scoren zogenaamde two-way traders (ondernemingen die zowel importeren als exporteren) nog veel beter. De productiviteit bij deze ondernemingen neemt toe met 4,5%.
Koninklijke Metaalunie, FME en de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM) hebben de digitale CESI Supply Tool gelanceerd, een door TNO ontwikkeld instrument. Het instrument – Circular Economy en Smart Industry oftewel CESI – maakt inzichtelijk hoe toeleveranciers minder afhankelijk van nieuwe grondstoffen kunnen worden en tevens meer waardebehoud kunnen bewerkstelligen. Zo kunnen grondstoffen en materialen hoogwaardiger, efficiënter en zuiniger (her)gebruikt worden. En dit is waardevol in tijden van schaarste van bijvoorbeeld aardmetalen.
In de maand oktober is de groei van de productie in Nederland uitgekomen op 3,3 procent vergeleken met de cijfers een jaar eerder. Het is daarmee het laagste groeicijfer in anderhalf jaar. Hoewel het groeicijfer gematigd is, blijft de gemiddelde dagproductie nog altijd op een hoog. Vergeleken met de maand september was er weliswaar een klein teruggang met 0,4 procent, maar wanneer we kijken naar de productiecijfers over een lange termijn dan is de dagproductie nog steeds hoog te noemen. Wanneer we inzoomen naar de groeicijfers in de diverse bedrijfsklassen dan zien we dat de helft van de bedrijfsklassen nog steeds een groei laat zien, de andere helft staat stil of heeft te maken met krimp.
Het CBS heeft afzetprijzen ontwikkeling in de industrie over de maand oktober gepubliceerd. Voor de vierde maand op rij is er sprake van een afvlakking van de prijsstijging. Was er in september nog sprake van een stijging met meer dan 23 procent vergeleken met een jaar eerder, in oktober was de stijging afgenomen tot 20,9 procent. Boosdoeners voor de nog immer sterk stijgende afzetprijzen blijven de energieprijzen, de grondstofprijzen en de transportkosten. Uit de grafiek is duidelijk af te lezen dat vanaf juli 2021 de afzetprijzen explosief gestegen zijn. In eerste instantie werd deze snelle stijging veroorzaakt door het snelle aantrekken van de economie na de covid-pandemie. De oorlog in Oekraïne deed daar nog eens een schepje bovenop.
Een industriële samenwerkingsovereenkomst (ICA) moet ervoor gaan zorgen dat de betrokkenheid van de Nederlandse industrie – ook bij de ontwikkeling van hoogtechnologische toepassingen – in de toekomst gegarandeerd wordt bij de bouw van maritiem defensiemateriaal. Hiertoe werd opgeroepen door de SGP, die op 22 november jl. een motie indiende. De motie werd door een brede Kamermeerderheid gesteund.
Het CBS heeft de gegevens met betrekking tot de omzet van goederen en diensten die vanuit Nederland worden geëxporteerd bekendgemaakt. In totaal werd er in 2021 voor 798 miljard euro geëxporteerd. Wanneer hier de inkoopkosten vanaf worden getrokken dan blijft er een positief saldo over van 279 miljard euro. Dit is een stijging van bijna 11 procent ten opzichte van 2020 en 3% ten opzichte van 2019. De stijging vergeleken met 2020 valt hoger uit vanwege de Covid-pandemie. De industrie was met een resultaat van 105 miljard euro de bedrijfstak die de grootste bijdrage leverde aan het resultaat over 2021. Dit is een stijging van meer dan 11% vergeleken met 2020.
Economisch instituut Ifo in München heeft gegevens gepubliceerd waaruit blijkt dat de angst voor een diepe recessie in Duitsland is afgenomen. De grote financiële ondersteuning van de Duitse regering aan zowel bedrijven als huishoudens lijkt daarmee zijn vruchten af te werpen. De Bundesbank houdt nog wel rekening met een krimp van de economie, maar die zal niet veel groter uitvallen dan een schamele 0,2% in 2023. De belangrijkste indicator in Duitsland, de Ifo-index, steeg van 84,5 naar 86,3 in november. Al met al goed nieuws voor de Nederlandse industrie in de wetenschap dat Duitsland de belangrijkste handelspartner is voor de industrie.
Het CBS heeft de omzetcijfers over het derde kwartaal in de industrie gepubliceerd. Uit de cijfers blijkt dat de omzet in de industrie in het derde kwartaal met 22 procent is toegenomen in vergelijking met het derde kwartaal in 2021. De toename werd voornamelijk gerealiseerd door hogere prijzen. Ondanks deze omzetgroei zijn ondernemers in de industrie overwegend pessimistisch over de vooruitzichten in het vierde kwartaal. Wanneer we kijken naar de verwachtingen met betrekking tot de ontwikkeling van de omzet in het vierde kwartaal dan zien we dat ondernemers minder positief gestemd zijn. Zo’n 10 procent van de ondernemers verwacht dat de omzet in het vierde kwartaal zal toenemen. Wanneer we dat vergelijken met de dezelfde periode een jaar eerder dan zien we een afname van 14 procent.
De Brabantse zinksmelterij Nyrstar heeft besloten om na een periode van twee maanden waarin het bedrijf stil lag, de productie weer op te starten. Het betreft een herstart op beperkte basis die nu mogelijk is als gevolg van de dalende energieprijzen. Het is onduidelijk of de fabriek de komende tijd gedeeltelijk of zelfs weer helemaal in gebruik wordt genomen, dit hangt af van de marktomstandigheden. Voordat de fabriek op 1 september werd stilgelegd, was de productie al verminderd als gevolg van de energieprijzen. Het bedrijf is één van de grootste stroomverbruikers van Nederland met een verbruik van ongeveer 1% van het totale Nederlandse energieverbruik.
MKB-Nederland en VNO-NCW hebben in overleg met diverse ondernemersorganisaties, waaronder Metaalunie, een position paper opgesteld voor de Tweede Kamer in reactie op de TEK-regeling (Tegemoetkoming Energie Kosten). Deze regeling is opgesteld om energie-intensieve bedrijven tegemoet te komen vanwege de uitzonderlijk hoge energieprijzen. De regering heeft hiervoor 3,1 miljard euro ter beschikking gesteld waar ondernemers onder voorwaarde gebruik van kunnen maken. De werkgeversorganisaties MKB-Nederland en VNO-NCW hebben moeite met de voorwaarden waaronder bedrijven gebruik kunnen maken van de regeling. De Nederlandse regeling is strenger dan het Europese steunkader toestaat en door omringende landen wordt toegepast. Maar misschien nog wel belangrijker is het feit dat de TEK-regeling de doelgroep niet bereikt.
In de maand september is de productie in de industrie gegroeid met 4,6% ten opzichte van een jaar eerder. Daarmee komt de groei voor de vierde maand op rij rond de 5% uit. Er lijkt daarmee een stabilisering te zijn na een zeer sterke groei in de periode van april 2021 tot en met mei 2022. In de helft van de bedrijfsklassen in de industrie was er in september sprake van groei. De metaalproductenklasse vertoonde een kleine achteruitgang van 0,5% ten opzichte van de productie in het jaar ervoor toen de groei nog uitkwam op 10,6%.
Het CBS heeft de gegevens gepubliceerd met betrekking tot de afzetprijzen in de industrie over de maand september. Voor de totale industrie kwam de stijging uit op bijna 23% en is daarmee iets afgevlakt ten opzichte van de maand augustus (25,1%). Wanneer we kijken naar de metaalproductensector dan zien we een stijging van 15,9%. De enorme stijging van de afzetprijzen in de industrie begon vorig jaar juli en is sindsdien op een zeer hoog niveau. Oorzaak hiervan is het snelle herstel van de economie na de covidcrisis en werd nog eens versterkt door het uitbreken van de oorlog in Oekraïne.
Staalfabrikant ArcelorMittal gaat samen met mijnbouwbedrijf BHP, Mitsubishi Heavy Industries Engineering en Mitsubishi Development Pty de haalbaarheid testen van carbon capture utilisation and storage (CCUS). De onderneming wil met deze nieuwe technologie gaan proefdraaien in hun fabriek in Gent en een fabriek in de Verenigde Staten. De bedoeling is dat een speciale fabriek dagelijks 300 kilo CO2 gaat afvangen dat uiteindelijk als grondstof gaat dienen bij de productie van ethanol. De plannen komen voort uit de milieu-ambitie van ArcelorMittal om in 2030 30% minder CO2 uit te stoten in de Verenigde Staten en in Europa zelfs 35% minder CO2 uit te stoten.
Nadat Aldel eerder deze week al uitstel van betaling aanvroeg, is donderdag 27 oktober Aluminiumfabriek Aldel failliet verklaard. De onderneming ondervond al langere tijd erg veel hinder van de sterk gestegen energieprijzen. Om het onheil te voorkomen had de onderneming in september de productie al stilgelegd. Een kleine groep werknemers zorgde ervoor dat de fabriek op een zeer laag pitje bleef draaien zodat, in het geval de situatie zou verbeteren, de productie snel weer kon worden opgestart. Bij Aldel waren ruim 180 medewerkers actief. Het is de derde keer in 10 jaar tijd dat de aluminiumproducent failliet is verklaard.
Het CBS heeft de gegevens met betrekking tot het vertrouwen onder de ondernemers in de industrie in de maand oktober gepubliceerd. Over de gehele linie was er sprake van een kleine teruggang van 2,6 naar 2,5. Hiermee is een einde gekomen aan de sterke daling in de afgelopen maanden. In de helft van de sectoren was er sprake van een daling maar de ondernemers in de metaalsector waren met een score van 2,5 nog altijd positief. De score voor de totale industrie is overigens nog steeds boven het langjarige gemiddelde van 1,1.